Koroner Arter Hastalığı

KORONER ARTER HASTALIĞI (KALP DAMAR HASTALIĞI)

Koroner arter nedir ?

Vücudumuzda ki bütün organlar ve hücreler atardamar yolu ile dokuya ulaşan kan ile beslenir. Organların ihtiyacı olan oksijen ve diğer besin maddelerinin dokuya taşınmasında ve dokunun beslenmesi yani metabolizması sonucunda ortaya çıkan kabondioksit ve diğer atık maddelerin uzaklaştırılması ve kalbe tekrar temizlenmek için taşınmasında ise damarlarımız görevlidir. Dolaşım sisteminde her damarın kendine özgü görevi bulunmaktadır. Temiz kanı taşıyan damarlarımıza arter ( atar damar ), kirli kanı taşıyan damarlarımıza ise ven ( toplar damar ) denir. Koroner arterler ise aorttan ilk ayrılan ve kalbin yüzeyinde seyreden atar damarlardır. Görevleri ise oksijen ve diğer besleyici maddeleri kalbe taşımak ve kalbin beslenmesini sağlamaktır.

Koroner arter hastalığı (kalp damar hastalığı) nedir ?

Koroner arter hastalığı kalbimizi besleyen atar damarların farklı sebeplerden dolayı zaman içinde daralması yada tamamen tıkanması sonucunda kalp dokusuna kan akımının kısmen veya tamamen kesilmesine bağlı ortaya çıkan hastalık durumudur.  Hastalığın altında yatan asıl neden ise genellikle damar sertliği ve damar yağlanması olarak bilinen “ateroskleroz”dur.

Koroner arter hastalığın da erken teşhis çok önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde koroner arter hastalığı ilerleyerek, kalp krizine, kalp kaslarının kalıcı hasar görmesine ve ciddi kalp yetersizliğinin ortaya çıkmasına neden olabilir.  Bazen bu durum kalp krizine bağlı ani ölümle sonuçlanabilir.

Ateroskloroz (damar yağlanması) Nedir ?

Damar sertliği olarak ifade edilen Ateroskleroz, atar damarların iç tabakalarında yağ, kolestrol ve iltihabi atıkların birleşmesi sonucunda oluşturmuş oldukları plaklar ile açığa çıkandurum olarak ifade edilebilir.  Atardamarlar elastiki yapıdadır ve iç duvarları pürüzsüzdür. Atardamarların bu elastiki özelliğini kaybetmesi durumu aterosklerozun ilk aşaması olarak kabul edilir. Zamanla plak olarak adlandırılan yapılar, kan dolaşımında bulunan kolesterol, yağ, kalsiyum ve diğer maddelerin  birleşip damar duvarında birikmesiyle oluşurlar. Başlangıçta küçük olan bu plaklar zamanla damar içine doğru artarak damar içini daraltır ve tıkanmasına neden olurlar. Ya da bu plak denilen yapılarda birçok farklı nedene bağlı yırtılma olup, bu bölgede ani pıhtılaşmaya bağlı olarak damarda ani tıkanma gelişebilir.

Aterosklorozun Nedenleri ?

Aterosklorozun tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte damar duvarındaki hasarlı bölgelerde çok erken yaşlarda başlar ve zaman içinde devam eder. Damar iç yüzeyi normalde pürüzsüz bir yapıya sahiptir ve bu yüzey zarar gördüğünde kan içindeki hüceler ile birlikte kanın içindeki diğer maddeler zarar gören bölgelerde birikir. Ateroskloroz oluşumunun nedenlerini  yada risk faktörlerini kontrol edilebilen ve kontrol edilemeyen riskler olarak ikiye ayırabiliriz. Bu risk faktörlerine aynı zamanda koroner arter hastalığı risk faktörleride diyebiliriz

Kontrol edilemeyen riskler;

• Yaş ( Erkeklerde genelde 45 yaşından sonra, kadınlarda ise 55 yaşından sonra artar )
• Ailede kalp damar hastalığı öyküsü
• Cinsiyet

Kontrol edilebilir yani düzeltilebilir riskler;

• Sigara kullanımı
• Diyabet
• Hipertansiyon ( yüksek tansiyon )
• Hiperlipidemi ( kolesterol yüksekliği)
• Stres
• Sağlıksız beslenme
• Hareketsiz (sedanter) yaşam
• Obezite (Şişmanlık)

Koroner Arter Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Koroner arter hastalığının en yaygın semptomu ( belirtisi )  göğüs ağrısı (Anjina)’dır.

Koroenr arter hastalığına bağlı göğüs ağrısının özellikleri:

• Ağrı genellikle göğüs kafesinin ortasından başlayıp alt çeneye, dil köküne, sırta, omuzlara yada kollara ve mide bölgesine yayılım gösterebilir. Bazı kalp krizi türlerinde ağrı sadece mide bölgesinde olabilir ve buna bulantı ve kusma eşlik edebilir. Bu durumda dikkatli olunmaz ise şikayetler mide ile ilişkilendirilip kalp krizi atlanabilir.
• Kalp damar hastalığına bağlı göğüs ağrısı baskı, sıkışma yada yanma karakterindedir. Göğüs kafesinin ortasında mide ile çene arasında geniş bir alanda hissedilir. Küçük  noktasal tarzda bir alanda hissedilen iğne yada bıçak batar tarzda ağrılar kalp damar hastalığı ile ilişkili değildir.  Derin nefes alıp vermeyle, göğüs kafesine dokununca yada bastırınca, ve vücut pozisyon değişikliği ile artan ağrılar yine kalp damar hastalığı ile ilişkili olmayan ağrılardır.
• Kalp damar hastalığı ile ilişkili sözünü ettiğimiz göğüs ağrısı eforla yada emosyonel stresle artar dinlenince ve stres ortadan kalkınca rahatlar
• Kalp damar hastalığı ile ilişkili göğüs ağrısı en az 3-5 dakika sürer. Saniyeler süren, anlık gelip geçen göğüs ağrıları kalp damar hastalığı ile ilişkili değildir.
• Nefes darlığı; özellikle yol yürüdüğünde, merdiven çıktığında veya harekete dayalı bir iş yaptığında ortaya çıkan nefes darlığı kalp damar hastalığı ile ilişkili olabilir.
• Çarpıntı şikayet, kalp damar hastalığına bağlı gelişen ritim bozukluğuna yada göğüs ağrısının oluşturduğu korku ve paniğe bağlı gelişebilir.
• Bulantı-kusma.
• Bilinç bulanıklığı, halsizlik – yorgunluk ve ölüm korkusu.
• Terleme

Koroner Arter Hastalığında  Tanı nasıl konulur?

Koroner arter hastalığının tanısını koymada hastalın kliniği tanısal testlerden çok daha önemlidir. Bunun nedeni tanıda kullandığımız bazı testlerde hastalığı atlama riskinin yüksek olmasıdır. Özellikle poliklinik şartlarında yapılan fizik muayene, elektrokardiyografi, ekokardiyografi ve egzersiz stres testi hastalığı kolaylıkla atlayabilmektedir.  Kalp damar hastalığı ile uyumlu tipik göğüs ağrısı olan bir hastada sözünü ettiğimiz testlerin normal çıkması kalp damar hastalığını dışlamak için yeterli değildir. Burada hastanın şikayetinin detaylı sorgulanması ve kalp damar hastalığı yönünden taşıdığı risklerin değerlendirilmesi gerekir. Şikayeti tipik ve kalp damar hastalığı riski yüksek olan hastalara tanısal değeri daha yüksek olan koroner BT anjiyografi yada koroner anjiyografi gibi tanısal testler yapılmalıdır.

Koroner arter hastalığı tanısını koymada kullandığımız yöntemlerini şöyle sıralayabiliriz;

• Fizik muayene
• EKG
• Kan tetkikleri
• Efor Testi
• Miyokard perfüzyon sintigrafisi
• Stres ekokardiyografi
• Koroner BT anjiyografi
• Koroner anjiyografi
• Magnetik Rezonans Anjiyografi (MRA)